Eskişehir'de online alışveriş ve tüketici hakları konusunda hukuki destek almak için Eskişehir Avukat Emrecan Aykut olarak yanınızdayım.
Online Alışverişte Hangi Haklarınız Var?
2025 yılında online alışveriş artık günlük hayatımızın vazgeçilmez parçası. Ama çoğu kişi online alışverişte hangi haklara sahip olduğunu bilmiyor. Bu durum dolandırıcıların işine yarayıp sizin mağdur olmanıza neden olabiliyor.
İlk olarak şunu bilin: Online alışverişte sizi koruyan çok güçlü yasalar var. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Satış Yönetmeliği başlıca koruma sağlayan mevzuatlar. Bu yasalar sayesinde online alışverişte çok daha güçlü haklarınız var.
En önemli hakkınız cayma hakkı. Satın aldığınız ürünü beğenmeseniz bile 14 gün içinde iade edebilirsiniz. Gerekçe göstermek zorunda değilsiniz. Bu hak sadece online alışverişte var, mağazadan alışverişte böyle bir hakkınız yok.
Cayma Hakkı: Ne Zaman ve Nasıl Kullanılır?
Cayma hakkı online alışverişin en büyük avantajı. Ürün elinize ulaştıktan sonra 14 gün içinde "Bu ürünü beğenmedim, iade etmek istiyorum" diyebilirsiniz. Hiçbir gerekçe göstermek zorunda değilsiniz.
Cayma hakkını kullanabilmek için ürünü orijinal halinde iade etmeniz gerekiyor. Yani ambalajında, etiketleriyle birlikte, kullanılmamış şekilde. Tabii ki ürünü inceleme hakkınız var ama hasar vermemek şartıyla.
Cayma hakkı bildirimi yapma şekliniz önemli. Email, telefon, site üzerinden bildirim yapabilirsiniz. Whatsapp mesajı bile geçerli. Önemli olan bildirimi 14 gün içinde yapmak. Ürünü göndermek için ayrıca biraz daha süreniz var.
Bazı ürünler için cayma hakkı yok. Hijyen açısından iade edilmesi uygun olmayan ürünler (iç çamaşırı, kozmetik), kişiye özel hazırlanan ürünler, çabuk bozulan ürünler için cayma hakkı kullanılamaz.
İade Süreci: Adım Adım Rehber
İade sürecinde ilk adım cayma hakkını bildirmek. Satıcıya "Bu ürünü iade etmek istiyorum" demeniz yeterli. Gerekçe göstermek zorunda değilsiniz. Bildirimi email, telefon veya site üzerinden yapabilirsiniz.
İkinci adım ürünü hazırlamak. Ürün orijinal ambalajında, etiketleriyle birlikte, kullanılmamış şekilde olmalı. Fatura ve diğer belgeleri de eklemeyi unutmayın. Eksik belge iade sürecini uzatabilir.
Üçüncü adım ürünü göndermek. Kargo masrafı genellikle size ait. Ama bazı satıcılar kargo masrafını da karşılıyor. Ürünü güvenli bir şekilde paketlemelisiniz. Kargo hasarından siz sorumlu olursunuz.
Son adım paranızı geri almak. Satıcı ürünü aldıktan sonra en geç 14 gün içinde paranızı iade etmek zorunda. Aynı ödeme yöntemiyle iade yapılır. Kredi kartıyla ödediyseniz kredi kartınıza, havale yaptıysanız hesabınıza iade edilir.
Hangi Sitelerden Güvenle Alışveriş Yapabilirsiniz?
Güvenli online alışveriş için siteyi kontrol etmek çok önemli. İlk olarak sitenin SSL sertifikası olup olmadığını kontrol edin. Adres çubuğunda "https" yazıyorsa ve kilit ikonu varsa site güvenli.
Şirket bilgilerini kontrol edin. Sitenin "Hakkımızda" bölümünde şirket unvanı, adresi, telefonu, vergi numarası gibi bilgiler olmalı. Bu bilgiler eksikse veya belirsizse o siteden alışveriş yapmayın.
Müşteri yorumlarını okuyun. Sadece sitedeki yorumları değil, Google yorumları, sosyal medya yorumları da kontrol edin. Çok kötü yorumlar varsa uzak durun.
Ödeme güvenliğini kontrol edin. Kredi kartı bilgilerinizi güvenli şekilde işleyen siteler tercih edin. Havale ile ödeme gerektiren siteler riskli. Özellikle kapıda ödeme seçeneği sunan siteler daha güvenli.
Sorunla Karşılaştığınızda Neler Yapabilirsiniz?
Ürün gelmezse önce satıcı ile iletişime geçin. Telefonla arayın, email gönderin. Cevap alamamanız ya da tatmin edici açıklama gelmemesi durumunda diğer adımlara geçin.
Kredi kartı ile ödeme yaptıysanız, bankanızı arayın. Kredi kartı chargebackıyla paranızı geri alabilirsiniz. Bu işlem genellikle 30-60 gün sürer ama paranızı geri alma şansınız yüksek.
Tüketici hakemî kurullarına başvurabilirsiniz. Online başvuru yapmak mümkün. Ücretsiz ve hızlı bir süreç. Çoğu sorun tüketici hakemleri tarafından çözülebiliyor.
Büyük miktarlar için mahkeme yoluna başvurabilirsiniz. Avukat tutmanız gerekebilir. Ama küçük miktarlar için masraf yapmaya değmez.
Kargo Sorunları ve Çözümleri
Kargo gecikmesi yaşanırsa önce kargo şirketini arayın. Kargo takip numarası ile ürününüzün nerede olduğunu öğrenin. Kargo şirketinin kusuru varsa onlardan tazminat talep edebilirsiniz.
Kargo hasarı durumunda hemen tutanak tutturun. Kargo teslim alırken hasarlı olduğunu fark ederseniz, kargo görevlisi ile birlikte tutanak tutun. Bu tutanak olmadan hasar tazminatı alamayabilirsiniz.
Kargo kaybolursa kargo şirketinden tazminat talep edebilirsiniz. Kargo sigortası varsa sigorta bedeli kadar, yoksa kargo ücretinin 10 katına kadar tazminat alabilirsiniz.
Yanlış adrese teslim durumunda kargo şirketinin sorumluluğu var. Doğru adrese yeniden teslim yapılmasını veya ürünün bulunup size ulaştırılmasını talep edebilirsiniz.
Sahte Ürün Aldıysanız Ne Yapmalısınız?
Sahte ürün aldığınızı fark ederseniz hemen satıcıya bildirin. Orijinal ürün talep edin. Eğer satıcı sahte ürün olduğunu kabul etmiyorsa, orijinal ürünün satıcısına başvurun.
Sahte ürün satışı dolandırıcılık suçu. Savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Ayrıca maddi ve manevi tazminat da talep edebilirsiniz.
Marka sahibi şirketlere bildirin. Çoğu büyük marka, sahte ürün satışı ile aktif mücadele ediyor. Sizin bildiriminiz onlara yardımcı olur.
Sahte ürün aldığınızda paranızın tamamını geri alabilirsiniz. Ayrıca uğradığınız zararlar varsa (sağlık sorunu, işlevsel sorun vb.) bunlar için de tazminat talep edebilirsiniz.
Dijital Ürün Alışverişi
Dijital ürünlerde (yazılım, oyun, e-book vb.) cayma hakkı sınırlı. Ürünü indirmeye başladıktan sonra cayma hakkını kullanamayabilirsiniz. Bu nedenle dijital ürün alırken daha dikkatli olun.
Abonelik hizmetlerinde otomatik yenileme dikkat gerektiriyor. İptal etmek istediğinizde nasıl iptal edeceğinizi önceden öğrenin. Bazı hizmetler iptal etmeyi zorlaştırıyor.
Oyun içi satın almalarda dikkatli olun. Özellikle çocuklar için kısıtlama koyun. Oyun içi satın almalar büyük miktarlara ulaşabilir.
Dijital ürün aldıktan sonra fatura ve satın alma belgelerini saklayın. Sorun yaşadığınızda bu belgeler gerekli olacak.
İndirim ve Kampanyalarda Dikkat Edilecekler
"Son 24 saatte geçerli" gibi yanıltıcı kampanyalar yaygın. Gerçek indirim oranlarını araştırın. Ürünün normal fiyatını bilmiyorsanız, indirim oranı yanıltıcı olabilir.
Sahte indirim kampanyalarında önce fiyat yükseltilip sonra indirim uygulanır. Bu durumda gerçek indirim oranı çok düşük olur. Fiyat karşılaştırma sitelerini kullanın.
Kupon ve promosyon kodlarını kontrol edin. Bazı kuponlar sadece belirli ürünler veya minimum alışveriş tutarı için geçerli. Koşulları okumadan kullanmayın.
Kargo bedava kampanyalarında dikkatli olun. Bazen kargo bedava ama ürün fiyatı yüksek olabilir. Toplam maliyeti karşılaştırın.
Kişisel Bilgilerinizi Koruma
Online alışverişte kişisel bilgilerinizi korumak çok önemli. Sadece güvenli sitelerden alışveriş yapın. Kişisel bilgilerinizi gereksiz yere paylaşmayın.
Şifre güvenliği önemli. Her site için farklı şifre kullanın. Güçlü şifre oluşturun. Şifre yöneticisi kullanmayı düşünün.
Kişisel bilgilerinizin nasıl kullanıldığını öğrenin. Gizlilik politikalarını okuyun. Bilgilerinizin üçüncü taraflarla paylaşılıp paylaşılmadığını kontrol edin.
İstemediğiniz reklamlardan korunun. Email ve SMS izinlerini dikkatli verin. İstemediğiniz zaman bu izinleri iptal edebilirsiniz.
Mobil Uygulama Alışverişi
Mobil uygulamalardan alışveriş yaparken dikkatli olun. Uygulama güvenliği önemli. Sadece resmi uygulama mağazalarından indirin.
Uygulama izinlerini kontrol edin. Alışveriş uygulamasının kameranıza, mikrofonunuza, rehberinize erişime ihtiyacı yoktur. Gereksiz izinler vermeyin.
Mobil ödeme güvenliği önemli. Mobil ödeme sistemlerini güvenli şekilde kullanın. Telefonunuzda şifre, parmak izi veya yüz tanıma koruması kullanın.
Wifi güvenliği önemli. Açık wifi ağlarından alışveriş yapmayın. Kişisel bilgileriniz çalınabilir.
Sık Karşılaşılan Sorunlar ve Çözümleri
Sorun: Ürün açıklama ile uyuşmuyor. Çözüm: Cayma hakkı kullanın. Ürünü iade edin.
Sorun: Kargo hasarlı geldi. Çözüm: Kargo teslim alırken tutanak tutun. Kargo şirketinden tazminat talep edin.
Sorun: Paramı geri alamıyorum. Çözüm: Kredi kartı chargeback yapın. Tüketici hakemine başvurun.
Sorun: Satıcı ile iletişim kuramıyorum. Çözüm: Farklı iletişim kanallarını deneyin. Tüketici hakemine başvurun.
Sorun: Sahte ürün aldım. Çözüm: Satıcıya bildirin. Orijinal ürün talep edin. Gerekirse suç duyurusunda bulunun.
Sonuç ve Öneriler
Online alışverişte en önemli kural güvenli sitelerden alışveriş yapmak. Bilinmeyen, güvenilmeyen sitelerden alışveriş yapmayın.
Haklarınızı bilin ve kullanın. Cayma hakkınız var, iade hakkınız var. Bu haklarınızı kullanmaktan çekinmeyin.
Belgeleri saklayın. Fatura, kargo takip numarası, email yazışmaları gibi belgeleri saklayın. Sorun yaşadığınızda bu belgeler gerekli olacak.
Şüpheli durumlar da uzman desteği alın. Tüketici hakemî kurulları, avukatlar size yardımcı olabilir.
Unutmayın: Online alışveriş güvenli ama dikkatli olmak gerekiyor. Haklarınızı bilerek ve güvenli sitelerden alışveriş yaparak sorunsuz deneyim yaşayabilirsiniz.
Bu makale 2025 yılı mevzuatına göre hazırlanmıştır. Tüketici hakları konusunda güncel bilgiler için düzenli takip yapınız.