Eskişehir'de sosyal medya hukuku ve dijital haklar konusunda danışmanlık almak için Eskişehir Avukat Emrecan Aykut olarak yanınızdayım.
Sosyal Medyada Hangi Davranışlar Suç Sayılıyor?
2025 yılında sosyal medya kullanımı neredeyse herkes için günlük hayatın parçası oldu. Ama dikkat etmeniz gereken önemli hukuki sınırlar var. Bir anda kendinizi mahkemede bulabilirsiniz.
İlk olarak şunu bilin: Sosyal medya hesabınızda paylaştığınız her şeyden sorumlusunuz. "Sadece paylaştım, ben söylemedim" savunması hukuk önünde geçerli değil. Başkasının yazdığı hakaret dolu mesajı paylaşırsanız, siz de o hakaretten sorumlu olursunuz.
En sık karşılaşılan suçlar: Hakaret, küfür, tehdit, kişilik haklarını ihlal ve özel hayatın gizliliğini bozma. Bunların her biri için para cezası ve hapis cezası öngörülmüş. Özellikle "alenen" işlenen suçlar daha ağır cezalandırılıyor - sosyal medyada paylaştığınız her şey aleni sayılıyor.
Instagram'da Dikkat Etmeniz Gereken Durumlar
Instagram'da en çok sorun çıkaran konu başkalarının fotoğraflarını izinsiz paylaşmak. Sokakta gördüğünüz birini çekip story'nize atamaz sınız. Bu kişilik haklarının ihlali ve para cezası alabilirsiniz.
Çocukların fotoğraflarını paylaşırken daha da dikkatli olun. Kendi çocuğunuzun bile fotoğrafını paylaşırken, onun geleceğini düşünmelisiniz. Çocuklar büyüdüğünde bu paylaşımlardan rahatsız olabilir ve size karşı hukuki işlem başlatabilir.
Influencer iseniz veya sponsorlu içerik paylaşıyorsanız, mutlaka #reklam, #sponsorlu etiketlerini kullanın. Kullanmazsanız hem sizin hem de markanın para cezası alması mümkün. Bu konuda Reklam Kurulu çok sıkı takip yapıyor.
Story'lerinizde başkalarından alıntı yaparken de dikkatli olun. Şarkı sözü, fotoğraf, video paylaşımlarında telif hakkı ihlali riski var. Özellikle yabancı şarkılar için Instagram'ın müzik kütüphanesini kullanmak daha güvenli.
TikTok'ta Karşılaşabileceğiniz Hukuki Sorunlar
TikTok'ta en büyük risk müzik kullanımı. Platformun sunduğu müzik kütüphanesi lisanslı ama kendinizden müzik ekliyorsanız telif hakkı ihlali riski var. Özellikle popüler şarkıları kullanırken dikkatli olun.
Trend dansları ve koreografiler de artık telif hakkı koruması altında. Başkasının özgün koreografisini izinsiz kullanırsanız, telif hakkı ihlali iddiasıyla karşılaşabilirsiniz. Bu yeni bir alan ve henüz net kurallar yoktur ama riskli.
Çocuklar için TikTok özel kurallara sahip. 13 yaş altı çocukların kullanması yasak. 13-18 yaş arası için ebeveyn onayı gerekiyor. Eğer çocuğunuz yaşını yanlış girdi ise, hesabının kapatılmasını talep edebilirsiniz.
Deepfake ve yüz değiştirme filtrelerini kullanırken dikkatli olun. Başkasının yüzünü kullanarak komik videolar yapmanız, o kişinin kişilik haklarını ihlal edebilir. Özellikle ünlü kişilerin yüzlerini kullanırken çok dikkatli olun.
X (Twitter)'da İfade Özgürlüğünün Sınırları
X'te en önemli konu ifade özgürlüğü ile nefret söylemi arasındaki sınır. Eleştiri yapabilirsiniz ama hakaret edemezsiniz. Özellikle siyasi konularda bu sınır çok ince.
Retweet yaparken de dikkatli olun. Başkasının hukuka aykırı mesajını retweet etmek, o mesajı onayladığınız anlamına gelir. Bu durumda siz de o mesajdan sorumlu olursunuz.
Bot hesapları ile etkileşim kurmaktan kaçının. 2025 yılında AI destekli bot hesapları çok yaygın. Bu hesaplar ile etkileşim kurmak, yapay zeka destekli manipülasyon kampanyalarına katılmak anlamına gelebilir.
Hashtag kullanırken dikkatli olun. Bazı hashtag'ler terör örgütleri veya aşırı gruplar tarafından kullanılıyor. Bu hashtag'leri kullanmak, ilgili gruplarla bağlantınız olmasa bile hukuki sorun yaratabilir.
Yapay Zeka Çağında Sosyal Medya: Yeni Riskler
2025 yılında yapay zeka araçları sosyal medyada yaygınlaştı. Bu araçlar çok faydalı ama yeni hukuki riskler de yaratıyor.
ChatGPT, Midjourney gibi AI araçları ile içerik üretirken dikkatli olun. Bu araçların ürettiği içeriklerde telif hakkı ihlali riski var. Özellikle ticari amaçlı kullanım için AI üretimi içerikleri kullanmadan önce araştırın.
Deepfake teknolojisi artık çok gelişti. Birinin sesini veya görüntüsünü taklit eden içerikler yapabilirsiniz. Ama bu çok riskli - kişilik haklarını ihlal edebilir, manipülasyon suçuna girebilirsiniz.
AI ile sahte profil oluşturmak da yasak. Gerçek olmayan kişiler için sosyal medya hesabı açıp, bunları gerçek kişi gibi tanıtmak dolandırıcılık suçuna girebilir.
Çocuklar ve Sosyal Medya: Ebeveyn Rehberi
Çocuğunuzun sosyal medya kullanımını tamamen engellemek mümkün değil. Ama kontrol etmek mümkün ve gerekli.
13 yaş altı çocuklar hiçbir sosyal medya platformuna üye olamaz. Eğer çocuğunuz yaşını yanlış girdi ise, platforma şikayet edip hesabının kapatılmasını talep edebilirsiniz.
13-18 yaş arası çocuklar için ebeveyn onayı gerekiyor. Bu onayı verirken çocuğunuzla konuşun, sosyal medya kurallarını öğretin. Ayrıca ebeveyn kontrol araçlarını kullanmaktan çekinmeyin.
Çocuğunuzun sosyal medyada siber zorbalığa maruz kalması durumunda hızlı hareket edin. Önce platforma şikayet edin, ekran görüntüsü alın, gerekirse okulla iletişime geçin. Ciddi durumlar da savcılığa suç duyurusu yapabilirsiniz.
İş Yerinde Sosyal Medya Kullanımı
Çalışanlar dikkat: Sosyal medya hesaplarınızdan işvereniniz hakkında olumsuz paylaşım yapamazsınız. Bu, haklı fesih sebebi olabilir.
İş saatleri içinde sosyal medya kullanımı da sınırlı. Özellikle uzaktan çalışıyorsanız, işvereniniz sosyal medya aktivitenizi takip edebilir. Aşırı kullanım, performans düşüklüğü gerekçesiyle disiplin cezasına yol açabilir.
Şirket bilgilerini sosyal medyada paylaşmak kesinlikle yasak. Ticari sır, müşteri bilgileri, iç yazışmalar paylaşamazsınız. Bu, hem işten çıkarılma hem de tazminat ödemesi sonucu doğurabilir.
Kendi şirketinizin sosyal medya hesabını yönetiyorsanız, daha dikkatli olun. Yaptığınız hatalar şirketin itibarını zedeleyebilir ve büyük maddi kayıplara yol açabilir.
Sosyal Medyada Dolandırıcılık ve Korunma Yolları
Sosyal medyada dolandırıcılık çok yaygın. Özellikle sahte alışveriş siteleri, yatırım dolandırıcılığı ve romantik dolandırıcılık dikkat çekiyor.
Tanımadığınız kişilerden gelen yatırım tekliflerine inanmayın. "Günde 1000 TL kazan" gibi vaatlerin hepsi dolandırıcılık. Bu tür paylaşımları yapanlar hakkında suç duyurusu yapabilirsiniz.
Sosyal medyadan alışveriş yaparken dikkatli olun. Özellikle çok ucuz fiyatlarla ürün satan, sadece havale ile ödeme kabul eden hesaplar şüpheli. Bu durumda alışveriş öncesi araştırma yapın.
Kişisel bilgilerinizi sosyal medyada paylaşmayın. Doğum tarihi, anne kızlık soyadı, adres bilgileri dolandırıcılar için önemli ipuçları. Bu bilgileri kullanarak kimlik hırsızlığı yapabilirler.
Telif Hakkı İhlali: Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Sosyal medyada en sık karşılaşılan sorunlardan biri telif hakkı ihlali. Başkasının fotoğrafını, videosunu, müziğini izinsiz kullanırsan telif hakkı ihlali yapmış olursunuz.
Internetten bulduğunuz fotoğrafları özgürce kullanamazsınız. Özellikle profesyonel fotoğraflar, sanat eserleri, tasarımlar için mutlaka izin almanız gerekiyor. "Internette buldum" savunması hukuk önünde geçerli değil.
Müzik kullanırken daha dikkatli olun. Özellikle ticari amaçlı paylaşımlarınızda telif hakkı koruması altındaki müzikleri kullanmayın. Platformların sunduğu müzik kütüphanelerini kullanmak daha güvenli.
Alıntı yaparken kaynak belirtmek yeterli değil. Eserin telif hakkı sahipinden izin almanız gerekiyor. Sadece kaynak belirtmek, telif hakkı ihlalini engellemiyor.
Kişilik Haklarını Koruma
Başkalarının izinsiz fotoğrafını paylaşmak kişilik haklarını ihlal eder. Bu durumda mağdur sizden hem maddi hem manevi tazminat talep edebilir.
Özellikle çocukların fotoğraflarını paylaşırken dikkatli olun. Çocuklar büyüdüğünde bu paylaşımlardan rahatsız olabilir ve size karşı dava açabilir.
Sahte profil oluşturmak da kişilik haklarını ihlal eder. Başkasının adını, fotoğrafını kullanarak sahte hesap açmak ciddi suçtur.
Özel yaşamla ilgili bilgileri paylaşmak da yasak. Birinin özel hayatına dair dedikodular yapmak, özel bilgilerini ifşa etmek suçtur.
Sorunla Karşılaştığınızda Ne Yapmalısınız?
Sosyal medyada hakkınızda olumsuz paylaşım yapıldığında önce sakin kalın. Hemen karşı saldırıya geçmeyin, bu durumu daha kötü hale getirebilir.
İlk olarak ekran görüntüsü alın. Delil toplama açısından önemli. Sonra platforma şikayet edin, içeriğin kaldırılmasını talep edin.
Ciddi durumlar da savcılığa suç duyurusu yapabilirsiniz. Özellikle tehdit, hakaret, kişilik haklarını ihlal gibi durumlarda hukuki yolları kullanın.
Manevi tazminat talep edebilirsiniz. Özellikle kişilik haklarınızın ihlali durumunda, mahkemeden tazminat talep etme hakkınız var.
Sosyal Medya Güvenliği: Pratik Öneriler
Hesaplarınızı güvenli tutun. Güçlü şifre kullanın, iki faktörlü kimlik doğrulamayı açın. Şifrenizi düzenli olarak değiştirin.
Gizlilik ayarlarınızı düzenleyin. Hesabınızın herkese açık olması gerekli değil. Özellikle kişisel bilgilerinizi sadece arkadaşlarınızla paylaşın.
Tanımadığınız kişilerden gelen arkadaşlık isteklerini kabul etmeyin. Sahte profiller çok yaygın ve bu profiller kişisel bilgilerinizi çalmaya çalışabilir.
Konum bilgisi paylaşmayın. Nerede olduğunuzu sürekli paylaşmak güvenlik riski yaratır. Özellikle ev adresinizi belli edecek paylaşımlar yapmayın.
Sonuç ve Öneriler
Sosyal medya kullanımında en önemli kural: Paylaşmadan önce düşünün. Bir kez paylaştığınız içerik internette sonsuza kadar kalabilir.
Başkalarının haklarına saygı gösterin. Sizin ifade özgürlüğünüz, başkalarının kişilik haklarını ihlal etmek için baahne değil.
Çocuklarınızı bilinçlendirin. Sosyal medya kurallarını öğretin, güvenli kullanım konusunda eğitin.
Hukuki gelişmeleri takip edin. Sosyal medya hukuku hızla değişiyor, güncel kalmak önemli.
Sorunla karşılaştığınızda uzman desteği alın. Hukuki süreçleri doğru yönetmek için avukat desteği almaktan çekinmeyin.
Unutmayın: Sosyal medya hayatınızı kolaylaştırmak için var, hayatınızı zorlaştırmak için değil. Bilinçli kullanım ile hem haklarınızı koruyabilir hem de başkalarının haklarına saygı gösterebilirsiniz.
Bu makale 2025 yılı mevzuatına göre hazırlanmıştır. Hukuki gelişmeleri takip etmek için düzenli güncelleme kontrolü yapınız.